Η ίδρυση της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας Επαρχίας Λευκωσίας  (ΠΟΕΛ) συντελέστηκε τον Μάη του 1958 και αποτέλεσε την κορύφωση μιας διαδικασίας που ξεκίνησε το 1939 με την απόφαση, του παράνομου τότε, Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου, για την δημιουργία συλλόγων σε ολόκληρη την Κύπρο. Η απόφαση στόχευε στην μαζικοποίηση της Αριστεράς ανάμεσα στον κυπριακό λαό και να αντιμετωπίσει προβλήματα της νεολαίας εκείνης της εποχής.

Μέσα σε λίγα χρόνια και με την καθοδήγηση της Επαρχιακής Επιτροπής του ΑΚΕΛ,  ξεκίνησαν να φυτρώνουν πρώτα στις συνοικίες της Λευκωσίας και στη συνέχεια στην ύπαιθρο της, αγροτικό-μορφωτικό-αθλητικοί  σύλλογοι. Ήταν το ξεκίνημα του μεγάλου κινήματος των λαϊκών συλλόγων που με την ίδρυση του ΑΚΕΛ το 1941 απέκτησε μια μεγάλη δυναμική στην όλη παρουσία των συλλόγων στην κυπριακή κοινωνία.

Οι σύλλογοι σιγά – σιγά μετατράπηκαν  σε κέντρα πολιτιστικής δημιουργίας, αυτομόρφωσης και αθλητικής δραστηριότητας ενώ προώθησαν την έξοδο των γυναικών από το κοινωνικό περιθώριο και την απεξάρτηση των νέων από το χαρτοπαίγνιο που ήταν  μια πολύ διαδεδομένη κακή συνήθεια. Στέγασαν ταυτόχρονα και τις τοπικές συντεχνίες που στόχευαν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των νεαρών αγροτών και εργατών.

Το 1942 διοργανώθηκε στο Καϊμακλί η Α’ Επαρχιακή Συνδιάσκεψη των Μορφωτικών Συλλόγων της Λευκωσίας, όπου πήραν μέρος αντιπρόσωποι από 35 συλλόγους. Τον Νιόβρη του 1944 πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία η τρίτη συνδιάσκεψη με τη συμμετοχή 163 αντιπροσώπων από 89 συλλόγους και εκπροσωπούσαν 4551 μέλη.

Με την ίδρυση, το 1944,της Ανορθωτικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΑΟΝ), που ήταν η οργάνωση νεολαίας του ΑΚΕΛ, η δράση των συλλόγων πήρε πλέον οργανωμένη μορφή, Οι σύλλογοι διοχέτευαν την πολιτιστική και αθλητική τους δραστηριότητα μέσω της ΑΟΝ ενώ τα αγροτικά τμήματα των συλλόγων άρχισαν να δραστηριοποιούνται μέσω της Ένωσης Αγροτών Κύπρου (ΕΑΚ), που ιδρύθηκε από το λαϊκό κίνημα το 1946.

Η οργανωμένη και πολυδιάστατη δραστηριότητα των συλλόγων, με την καθοδήγηση της ΑΟΝ, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του λαϊκού αθλητισμού αφού οι σύλλογοι δημιούργησαν ποδοσφαιρικές ομάδες αλλά καλλιεργούσαν και τον κλασσικό αθλητισμό. Όλα γίνονταν καθαρά πάνω σε ερασιτεχνική, εθελοντική βάση και οι ποδοσφαιρικές συναντήσεις και αθλητικοί αγώνες μεταξύ ομάδων των γειτονικών χωριών έδιναν και έπαιρναν.

Το 1948 επήλθε η μεγάλη ρήξη στον κυπριακό αθλητισμό με τον εκδιωγμό των αριστερών αθλητών και σωματείων από τους Γυμναστικούς συλλόγους. Από εκείνη τη χρονιά και για τα χρόνια που ακολούθησαν στη δεκαετία του 1950,  η ΑΟΝ μετατράπηκε σε καταλύτη της πολιτιστικής και αθλητικής δραστηριότητας τον επαρχιακών οργανώσεων της ΑΟΝ και των μορφωτικό-αθλητικών συλλόγων, με τη διοργάνωση των Παγκύπριων Φεστιβάλ Νεολαίας που περιλάμβαναν και παγκύπριους αγώνες στίβου.

Με αυτό τον τρόπο ζυμώθηκε και έγινε μια αναγκαιότητα σε ολόκληρη την Κύπρο η οργάνωση της ποδοσφαιρικής δραστηριότητας των συλλόγων σε επαρχιακό επίπεδο. Έτσι σε ιδρυτική συνέλευση των συλλόγων της επαρχίας Λευκωσίας, που έγινε στο οίκημα του Παρνασσού Στροβόλου την Κυριακή 18 του Μάη 1958,  γεννήθηκε η ΠΟΕΛ.

Σε αυτή συμμετείχαν εκπρόσωποι 22 σωματείων ενώ εξελέγη το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο της νεοσύστατης Ομοσπονδίας. Ιδρυτικά σωματεία καταγράφονται τα ακόλουθα:- Ομόνοια Τσερίου, Παρνασσός Στροβόλου, Ονήσιλλος Γερολάκκου, Συντεχνίες Ζώδιας, Μορφωτικός Έγκωμης, Απόλλων Μόρφου, ΕΑΣ Αγίου Δομετίου, Αχιλλέας Δικώμου, ΑΣΟΛ Λακατάμιας, Απόλλων Αγίου Παύλου, Αετός Ποταμιάς, Άδωνις Ιδαλίου, Νεολαία Αλάμπρας, Ερυθρός Αστέρας Πέρα Χωρίου Νήσου, Πρόοδος Καϊμακλίου, Αναγέννηση Παλουριώτισσας, Ολυμπιάς Λυμπιών, Συντεχνίες Τύμπου, Άτλας Αγλαντζιάς, Νεολαία Τράχωνα, Ομόνοια Άσσιας και ΑΠΟΠ Παλαικύθρου.

Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο που ανέλαβε την ευθύνη να ηγηθεί της νεοσύστατης ΠΟΕΛ, αποτελούσαν οι ακόλουθοι:

Σαββάκης Γιωργαλλής (Πρόεδρος), Σάββας Καρσεράς (Γεν. Γραμματέας), Κούλλης Πιλιάς (Ταμίας), Γιώργος Πελεκάνος, Κώστας Πέτρου, Τάκης Ανδρονίκου, Αναστάσης Μιχαήλ, Γιάννης Καραγιώργης κα Σταύρος Φιλίππου (μέλη)

Συνεχίζεται….